Η εφηβεία είναι η εξελικτική διεργασία στη ζωή του ανθρώπου κατά την οποία γίνονται βιολογικές και ψυχικές αλλαγές. Ο έφηβος έχει τη δυνατότητα να κάνει μεγάλα βήματα όπως: να αποκτήσει ταυτότητα εαυτού και φύλου, να ολοκληρώσει τις σεξουαλικές του σχέσεις και να αρχίσει να κερδίζει την αυτονομία από τους γονείς του. Αυτές όμως οι κατακτήσεις απαιτούν μεγάλη ψυχική ενέργεια και αν δεν εξελιχθούν ομαλά μπορεί να οδηγήσουν σε αυτό που ονομάζουμε «κρίση της εφηβείας». Αυτή ορίζεται ως παροδική ψυχική αποδιοργάνωση, την περίοδο που ο έφηβος αφήνει τα στηρίγματα της παιδικής ηλικίας, αλλά δεν έχει βρει ακόμα εκείνα της ενήλικης ζωής. Το πώς θα λυθεί, εξαρτάται από την προσωπικότητα και τις ψυχικές δυνάμεις του εφήβου, αλλά και από τη στάση των γονιών. Η κρίση αυτή, ανακινεί τη συζήτηση για τα όρια ανάμεσα στο φυσιολογικό και στο παθολογικό, ενώ η διαγνωστική εκτίμηση είναι εξαιρετικά πολύπλοκη. Ο ειδικός θα συμπεράνει αν πρόκειται για συνηθισμένη κρίση ή αν πρόκειται για πιο σοβαρή ψυχική διαταραχή.
Οι ψυχικές διαταραχές της εφηβείας μπορούν να ταξινομηθούν σε: α) αυτές που έχουν αφετηρία στην παιδική ηλικία και συνεχίζουν β) αυτές που σχετίζονται με τα ιδιαίτερα προβλήματα που καλείται να επιλύσει ο έφηβος και γ) διαταραχές που αρχίζουν στην εφηβεία και συνεχίζουν.
Οι ψυχικές διαταραχές της εφηβείας είναι παρόμοιες με αυτές της ενήλικης ζωής. Διακρίνονται σε ψυχώσεις, συναισθηματικές διαταραχές, εξαρτήσεις, αγχώδεις διαταραχές, διαταραχές διατροφής, ύπνου, διαταραχές με σωματική έκφραση.
Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή, διότι όσο μικρότερη είναι η ηλικία έναρξης μιας ψυχικής διαταραχής, τόσο χειρότερη πορεία και πρόγνωση μπορεί να έχει, χωρίς έγκαιρη αντιμετώπιση. Οι συνέπειες δε, στη σχολική, επαγγελματική, κοινωνική ζωή του εφήβου είναι άμεσες, αλλοιώνοντας την εικόνα του εαυτού και μειώνοντας την αυτοπεποίθησή του.
Θα μπορούσαμε να εστιάσουμε σε μία σοβαρή και επικίνδυνη ψυχική διαταραχή της εφηβείας που είναι οι αυτοκτονία, καθώς και οι απόπειρες αυτοκτονίας , τα αυτοκτονικά ισοδύναμα (συμπεριφορές που θέτουν τη ζωή σε κίνδυνο όπως η επικίνδυνη οδήγηση, η κατάχρηση ουσιών.) που αναδεικνύονται ως χαρακτηριστικές συμπεριφορές της εφηβείας και 2η αιτία θανάτου μετά τα τροχαία. Αφορούν το πέρασμα στην πράξη, την επίθεση στο σώμα και τις διεργασίες αποχωρισμού.
Γενικά, για την αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών της εφηβείας χρειάζεται ψυχοθεραπεία ή συμβουλευτική οικογένειας, ατομική ή ομαδική ψυχοθεραπεία του εφήβου, φαρμακοθεραπεία όπου κρίνεται απαραίτητο και σε ιδιαίτερες περιπτώσεις (π.χ. σε εφηβική σχιζοφρένεια, αυτοκτονικότητα) βραχεία νοσηλεία ή παρακολούθηση σε μονάδες εφήβων.
