Οι έρευνες σχετικά με τις επιπτώσεις της διαδικτυακής χρήσης της ως προς ένα άτομο που βλέπει συχνά τις εικόνες και τις σκηνές της, δείχνουν ότι μπορεί να βλάψει την αίσθηση, τις αντιλήψεις και τις πεποιθήσεις σχετικά με την ικανότητά μας να συνδεόμαστε και να σχετιζόμαστε, άρα συνακόλουθα και μετέπειτα και τη σχέση ενός ζευγαριού, καθώς στη σχέση τις φέρνουμε αυτές ατόφιες, όπως ακριβώς τις κουβαλάμε μέσα μας.
Προσκαλούμαστε να φανταστούμε την χρήση τέτοιου υλικού σαν ένα «υπερφυσικό ερέθισμα». Ο Nikko Tinbergen, βραβευμένος με Νόμπελ εθολόγος, περιέγραψε πως το υπερφυσικό ερέθισμα είναι κάτι που προκαλεί μια πολύ περισσότερο έντονη ανταπόκριση -ως απάντηση- σ’ ένα ερέθισμα από το κανονικό στον εγκέφαλό μας. Ένα αποτέλεσμα ενός υπερφυσικού ερεθίσματος είναι ότι ο ενθουσιασμός μειώνεται σε κανονικές καταστάσεις και μπορεί να βιωθεί ξανά ανάλογα μόνο σε παρόμοια ερεθίσματα που δύνανται να προκαλέσουν και να ενεργοποιήσουν την ίδια «επιβράβευση», μέσω της ίδιας διέγερσης στον εγκέφαλο. Έτσι, όσο περισσότερο εκτιθέμεθα σε ερεθίσματα που προκαλούν τέτοιας έντασης διέγερση στον εγκέφαλο, άρα κι επιβράβευσης μέσα από αυτήν, τόσο περισσότερο έχουμε την ανάγκη να επιστρέφουμε ξανά και ξανά σ’ αυτά κι αυτά με τη σειρά τους, σαν ένας κύκλος εθισμού, σα ναρκωτικό, μας εγκλωβίζουν στην κατάσταση αυτή ως η πιο ποθητή, η πιο αναγκαία κι εν τέλει η πιο βιώσιμη. Και ακριβώς όπως ένα ναρκωτικό, δίχως αυτό, μετά τίποτα δεν μας κάνει το ίδιο νόημα. Για παράδειγμα, μια κοινή σεξουαλική κατάσταση, λειτουργία, πράξη δεν φτάνει πια στο ίδιο επίπεδο αντίδρασης και πρόκλησης διέγερσης με ένα πορνογραφικό υπερφυσικό ερέθισμα. Με άλλα λόγια, μετά την παρακολούθηση σεξουαλικών καταστάσεων στο πορνό, το κανονικό σεξ παύει να είναι πια τόσο συναρπαστικό, γίνεται λιγότερο ενδιαφέρον. Δεν τους γεμίζει, τους αφήνει ένα αίσθημα κενού και το ναρκωτικό τους ‘ξανακαλεί’ κοντά του.
Έτσι, η χρήση τέτοιου υλικού από έναν σύντροφο, οδηγεί το ζευγάρι να κάνει πολύ λιγότερο σεξ, αφού οδηγεί στο να μη μπορεί να συνδεθεί και να σχετιστεί μέσα από αυτό και μέσα σ’ αυτό και τελικά μειώνει την ικανοποίηση της σχέσης, την αίσθηση συμμαχίας και την ασφάλεια.
Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν πολλοί παράγοντες σχετικά με τη χρήση πορνογραφικού υλικού που μπορούν να απειλήσουν την οικειότητα και την ασφάλεια στη σύνδεση και στο δεσμό μιας σχέσης, καθώς συμβάλλουν στη διαστρέβλωση πυρηνικών πεποιθήσεων και αντιλήψεων:
- Πρώτον, η οικειότητα στα ζευγάρια είναι πηγή σύνδεσης και επικοινωνίας μεταξύ δύο ατόμων. Αλλά όταν ένα άτομο συνηθίσει να παίρνει σεξουαλική απελευθέρωση από τη χρήση τέτοιου υλικού, στην πραγματικότητα απομακρύνεται από την οικεία αλληλεπίδραση, χάνει τον παλμό του μοιράσματος.
- Δεύτερον, όταν ένα άτομο παρακολουθεί αυτό το υλικό, σα χρήστης, έχει τον πλήρη έλεγχο της σεξουαλικής εμπειρίας. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με το σεξουαλικό σχετίζεσθαι, στο οποίο οι άνθρωποι μοιράζονται κι εναλλάσσουν τον έλεγχο μεταξύ τους. Έτσι, ένας τέτοιος χρήστης μπορεί να δημιουργήσει την μη ρεαλιστική προσδοκία ότι το σεξ θα είναι υπό τον έλεγχο του ενός και μόνο.
- Τρίτον, μπορεί να περιμένει ότι ο/η σύντροφός του θα είναι πάντα και παντού έτοιμος-η να κάνει σεξ. Αυτό δεν είναι ρεαλιστικό.
- Τέταρτον, ορισμένοι χρήστες μαθαίνουν μέσα απ’ αυτό πως είναι εντάξει εάν η σεξουαλική πράξη δεν περιλαμβάνει τη διέγερση, την ικανοποίηση και του/της συντρόφου τους και αντ 'αυτού βασίζεται μόνο στην αυτοδιέγερση, σε μια ‘αυτιστική απόλαυση’ που αποκλείει τον Άλλον ως παράγοντα. Έτσι, ο παλμός της σχέσης, ο παλμός της σύνδεσης, ως της οικείας, τελικά χάνεται και πάλι. Ακόμη χειρότερα, οι περισσότεροι ιστότοποι, αν όχι ήδη όλοι, αυτού του περιεχομένου περιλαμβάνουν τη βία και την υποτέλεια κατά των γυναικών ως νόρμα, το ακριβώς αντίθετο της στενής σύνδεσης, αφού προβάλλουν ακατάπαυστα πρότυπα μονομερής απόλαυσης και μείωσης της γυναικείας υπόστασης μέσα στο απολαυστικό και συνδεδεμένο μοίρασμα της σεξουαλικότητας.
Γενιές και γενιές ανδρών ήδη μεγαλώνουν υπό το κράτος της διαδικτυακής χρήσης και προβολής βιομηχανίας του σεξ και κατά συνέπεια αναπτύσσουν ένα αντίστοιχο μ’ αυτήν στυλ συσχέτισης και μια ανάλογη νοοτροπία προς τον κόσμο αυτής. Ταυτόχρονα, όμως, υπάρχει και μια αφθονία ανδρών που αναζητούν έναν ξεκάθαρο τρόπο για να εξυγιάνουν τη σεξουαλικότητά τους μετά από δεκαετίες χρήσης. Συνειδητοποιώντας ότι οι υγιείς σχέσεις και οι ανεπιθύμητες σεξουαλικές συμπεριφορές δεν μπορούν να συνυπάρχουν, προσπαθούν να ανοικοδομήσουν μια υγιή σεξουαλικότητα μέσα σε μια δεσμευμένη αφοσίωση και σύνδεση. Αν και αυτοί οι άντρες βλέπουν τη σημασία μιας υγιούς, ώριμης σεξουαλικής σχέσης που θα μπορούσε να διαρκέσει μια ζωή, τους είναι δύσκολο το τι πρέπει να κάνουν για να μεταμορφώσουν τη σεξουαλικότητά τους αφού φύγει αυτή η χρήση κι άλλες ανεπιθύμητες σεξουαλικές συμπεριφορές. Δεν ξέρουν ποιοι είναι έξω από την παρατεταμένη χρήση αυτού του υλικού σεξουαλικά, έξω από το τραύμα αυτό που έχει υποστεί ο εγκέφαλός τους.
Η χρήση αυτή μπορεί να γίνει πραγματικός εθισμός με την ίδια δραστηριότητα μοτίβου στον εγκέφαλό μας όπως και με άλλους εθισμούς. Μας οδηγεί στο συμπέρασμα άνευ όρων ότι για πολλούς λόγους αποτελεί σοβαρή απειλή για την οικειότητα και την αρμονία των σχέσεων.
Ζούμε στιγμές που αυτή η συζήτηση καλείται να γίνει δημόσια και θέλουμε και προσπαθούμε να γνωστοποιήσουμε τι διακυβεύεται μέσα από την πραγματικότητα της χρήσης της πορνογραφίας. Η υγιής σεξουαλική οικειότητα μετά από σεξουαλική καταναγκαστική (και κακοποιητική ως υποβιβασμό σε αντικείμενο) συμπεριφορά είναι δυνατή, ωστόσο απαιτεί θάρρος, επιμονή και σκληρή δουλειά.
Μαρία Χατζηαναστασίου - Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας -
